4 fasen van Leymann

Dr. Leymann onderscheidt vier fasen in het pestproces:

1) Een kritisch incident / conflict

De problemen kunnen vaak herleid worden naar een welbepaald incident.  Voor het incident beschrijft men zijn werkervaring als normaal of zelfs positief.  Na het incident lijkt er zich een kettingreactie van gebeurtenissen te voltrekken die uitmonden in ongewenst gedrag.  Dit kritisch incident hoeft niet noodzakelijk onmiddellijk gekend te zijn door het doelwit.  Soms beseft men dit in zijn geheel niet of pas achteraf.

Pesterijen starten dikwijls na één van onderstaande gebeurtenissen:

  • Het vorige doelwit verlaat de dienst of onderneming
  • Er is een reorganisatie
  • Een nieuwe manager wordt aangeduid
  • Uw verwezenlijkingen accentueren en trekken (volledig onbedoeld) de aandacht naar de incompetentie en tekortkomingen van de pester. De pester neemt hier aanstoot aan.
  • Er zijn zeer duidelijke blijken geweest van “affectie”, vertrouwen en respect van uw medewerkers.
  • Je weigert een bevel op te volgen dat duidelijk ingaat tegen geldende regels, procedures of wat gewoon illegaal is.
  • Je komt op voor iemand die gepest wordt. Dit verzekert als het ware dat je het volgend slachtoffer wordt.  Soms verlegt de pester zelfs onmiddellijk zijn aandacht op jou.
  • Je trekt aan de alarmbel en legt de vinger (volledig terecht) op tekenen van incompetentie, fraude, illegaliteit, het niet naleven van procedures.
  • Je valt ziek of geraakt gewond. Gerelateerd aan werk of niet.
  • Je maakt promotie.
  • Je krijgt erkenning voor je werk door het behalen van een prijs of een publieke erkenning.
  • Je stelt de status quo in vraag (dikwijls zonder het te beseffen)

2) De fase van de stigmatisering en het werkelijke pesten

Deze fase wordt gekenmerkt door een gevoel van "ze willen me hebben" of "ze willen me straffen".  Manipulatie is het kernwoord gedurende deze fase.  Volgende zaken worden gemanipuleerd:

  • Uw reputatie (valse roddels verspreiden of niet tegenhouden, belachelijk maken, ...)
  • Uw mogelijkheid om te communiceren (niemand spreekt tegen je of enkel op een kleinerende toon, je kunt je niet uitdrukken, ...)
  • De sociale omstandigheden (je wordt sociaal -ten opzichte van je collega's geïsoleerd)
  • De mogelijkheid om je taken naar behoren uit te voeren (geen werk meer krijgen of vernederende kleine taken)
  • Geweld en bedreigingen

3) De fase van het personeelsbeleid

Uiteindelijk neemt het doelwit stappen om het pesten te stoppen eventueel door een klacht neer te leggen bij de personeelsdienst.  Op dit moment wordt het een officiële "zaak".   De personeelsdienst, preventieadviseur, vertrouwenspersoon zal gaan praten met de pester die van de gelegenheid gebruik maakt om met veel charme maar met veel leugens het tegenovergestelde te vertellen.  Het charmeren heeft een duidelijk motief en dat is misleiding.

Ervaring leert dat het doelwit hier geconfronteerd wordt met onvoorstelbare inbreuken van de gerechtigheid.  Management neemt de roddels, vooroordelen voor waar en brandmerkt het doelwit.  Hier speelt de bekende valstrik-situatie een grote rol.  Door de inbreuken, pesterijen enz... wordt men uiteraard gedemotiveerd en gaat men minder goed presteren.  Dit zal men opmerken en zal ook tegen het doelwit gebruikt worden.  De oorzaak is echter VOLLEDIG extern.

4) De fase van de expulsie

Alles wordt schijnbaar in het werk gesteld om het doelwit te doen of laten vertrekken.

  • HR wordt gemanipuleerd via misleiding om het doelwit te elimineren.  De pester is zeer adept in het stimuleren van conflict tussen de verschillende partijen die anders negatieve informatie over haar kunnen tentoonspreiden.
  • Zelfs indien de werkgever inziet dat de verkeerde persoon “gestraft” wordt zal men dit zelden toegeven omdat dit een zekere aansprakelijkheid met zich meebrengt. Indien juridische stappen worden ondernomen door het doelwit zal de werkgever zeer ver gaan om het doelwit stil te houden.
  • Werkgevers hebben soms zodanig veel angst van de pester en gaan dan soms eveneens zeer ver om de confrontatie met die pester te vermijden (het door promoveren van die persoon is de meest gebruikte strategie).